Migraine als muze

De ellende van migraine staat ogenschijnlijk mijlenver af van kunst of verbeelding. Het verhevene van muziek, schilderkunst en literatuur staat zo te zien in schril contrast met de verschrikkingen van een gekmakende hoofdpijn. Wie denkt er aan cultuur als het hoofd uit elkaar barst? Als elk geluid pijn doet? Elk licht? Als de maag zich omkeert? Toch gaat dit boek over migraine en literatuur. Over de weergave van deze akelige aandoening in romans. Over de inspiratie die, ondanks alles, uitgaat van deze ziekte. Want migraine blijkt verrassend vaak voor te komen in de fictie.

Migraine als Muze bevat voorbeelden van migraineaura’s zoals De gehoornde man van James Lasdun of De blinddoek van Siri Hustvedt. De populaire neuroloog Oliver Sacks verheft de aura zelfs tot een soort kunstvorm op zich, en dan is het niet ver meer naar het prototype van de migraineaura bij kinderen – het Alice-in-Wonderland-syndroom. Ook migrainehoofdpijn wordt niet vergeten. Zo zijn er hoofdstukken over Doctor Faustus van Thomas Mann en Nietzsches tranen van Irvin Yalom.

Dit boek is geen lofzang op de ellende die migraine heet. Het wil deze ziekte zeker niet mooier maken dan ze is. Er wordt slechts aandacht gevraagd voor fraaie en diepzinnige literatuur die mogelijk minder fraai en diepzinnig geweest zou zijn als het onderwerp niet migraine was. Migraine: ellendig, raadselachtig en onvoorspelbaar. Het zijn juist deze laatste eigenschappen die tot de verbeelding spreken. Raadselachtig en onvoorstelbaar, net als de literatuur…

Joost Haan werkt als neuroloog in het Rijnland Ziekenhuis (Leiderdorp) en het LUMC (Leiden). Hij is gespecialiseerd in hoofdpijn. Frans Meulenberg is als onderzoeker ‘ethiek en fictie’ verbonden aan de afdeling Medische ethiek en filosofie van de geneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam.